Op 25 september ging ik rond 19.40 uur richting de Bidler in Wergea, deze avond ga ik het openluchtspel bekijken. Een openluchtspel wordt meestal op één locatie gehouden, waarbij het publiek op een tribune zit en de spelers op het toneel het verhaal vertellen. Deze avond is het echter helemaal anders. Bij de entree krijg ik mijn toegangskaart en een bonnetje, de blauwe kleur geeft aan dat ik op de 2e praam kan instappen en het is een consumptiebon voor na de voorstelling. Ook krijgen we een oude papierrol, met een stukje lak vastgeplakt, met daarin het programma en lijst van spelers, technische ploeg, etc. Ik kan nu nog even thee of koffie halen (wat ik ook doe), om 20.00 uur gaan we los.

Op een groot scherm op de Bidler wordt de trailer weergegeven, als het goed is ook hier nog te bekijken: https://www.facebook.com/watch/?v=2628853333827055

Op buienradar zien we een regenfront wat eraan komt, maar dat zal ons pas rond 23.00 uur bereiken, dus het lijkt erop dat we het droog houden. Om 20.00 uur wordt uitgelegd hoe het deze avond werkt. Op basis van de kleur van onze toegangsticket worden we verdeeld over 3 pramen. Per groep lopen we daar naartoe, nadat we een koptelefoon hebben gekregen. Die doen we op en gaan in de praam zitten. De koptelefoon doet het goed, ietsje te goed, want de muziek waar we naar luisteren is irritante/vervelende klassieke pianomuziek, totaal niet mijn smaak. Ik snap dat we niet hele hippe muziek kunnen draaien omdat het verhaal zich rond 1632 afspeelt, maar het had wel iets publieksvriendelijker gemogen.

De pramen vertrekken, de lampjes branden aan de Kleine Buren, veel huizen hebben buiten kaarsen branden, het ziet er allemaal prachtig uit in het donker. Lysbeth van Wijngaarden is buiten wol aan het spinnen, we gaan vervolgens de bocht om richting het nieuwbouwplan. Zo nu en dan spreekt Hendrik Fridsma door de koptelefoon en vertelt het verhaal van de boeren en vissers aan de Wargaastermeer, waar elke herfst bij noodweer een boerendochter in het meer verdronk. Vervolgens komt Paulus Janz. Kley (link) die het gebied wil inpolderen. De vissers zijn daar natuurlijk niet blij mee, maar uiteindelijk komen de boeren en vissers overeen dat het toch moet gebeuren.

Onderweg krijgen we verschillende scenes te zien. Onder het lage bruggetje naar Eagum door, waar een begrafenisstoet overheen loopt. De danseressen op een plateau in het water. Het projecteren van beelden op de silo van de familie Stelwagen. Het openstaande raampje in de stal van de familie Stelwagen waaruit de dochter haar kamer ontvlucht is. Het prieel waar Paulus Janz. spreekt met de burgemeester. De toespraak bij de brug waarbij uiteindelijk iemand door een kanonsschot overlijdt. Daarna een rad waarmee het water weg gemalen wordt. De kerk van Eagum die in de fik staat (ik had het schaalmodel wat er stond al gezien toen ik mijn ronde op de racefiets door Gaasterland gereden heb). En uiteindelijk onder het bruggetje van Eagum waar alle spelers staan en ze het applaus van het publiek ontvangen. Daar voel ik even een paar druppen, maar gelukkig blijft het daarbij.

En zo varen we weer terug naar Wergea, bij Domwier langs, Narderbuorren, Hilleburen waar Lysbeth nog aan het spinnen is (maar de boel nu ook gaat afsluiten), want het begint nu langzaam maar zeker wat meer te druppen. Bij aankomt in Wergea kunnen we de koptelefoon in een bak neerleggen en teruglopen naar de Bidler om in de tent nog een drankje te halen. Als we binnen zijn begint het ineens te hozen, gelukkig zijn wij (en de spelers) onder dak!

In totaal zijn we een kleine 2 uur onderweg geweest. In het donker door de vaarten. Onder een aantal (lage) bruggen door. Een beetje je oriëntatie kwijt raken. We zien in de verte de lampen van Leeuwarden en de Achmea-toren en de blauwe zwaailichten van een ambulance of politie-auto die over de A32 rijdt. “Bliksem” door de constructie die op de boot zit (die zo nu en dan naar beneden gehaald wordt om onder de brug door te kunnen varen). En groot respect voor de spelers die in dit koude, herfstige weer hun scenes spelen en dan ook nog eens in een flink tempo moeten zorgen dat ze weer op tijd op de volgende locatie staan. Als er een scene is wordt de tekst 2x afgespeeld. Ik vroeg me af waarom dat nodig is, want dat leek me een beetje overbodig? Omdat de spelers geen oortje in hebben en dus niet kunnen horen welke tekst wij horen wordt er (zoals de recensie van de Leeuwarder Courant zegt) met grote gebaren geacteerd. Dat maakt het soms een beetje lachwekkend omdat de tekst bij ons al afgelopen is, maar de acteurs nog naar elkaar aan het roepen zijn. En in enkele gevallen wordt er muziek gespeeld door de tekst van Hendrik heen. Dat doet me meteen aan de Rijdende Rechter denken. Daar heb je ook dat mr. John Reed aan komt rijden, hij de mensen een hand geeft en iemand die de beelden en het geluid monteert er een vet irritant luid muziekje onder monteert, waardoor je niet meer kunt verstaan wat de mensen zeggen. Voorbeeld: link. Dit fragment, vanaf 8.13. Vertel mij maar eens hoe die eerste mevrouw in de rij heet. Ik heb geen idee. De oudere mensen op de bank achter mij snappen daardoor niet wat er nu gebeurd is.

Maar goed, dat zijn details, geweldig hoe de Kulture Kommisje en it Iepenloftspul Wergea dit spektakel op poten hebben gezet. Wat een lijst met spelers. En met andere mensen “er omheen” die ook meegeholpen hebben. Een waardig opvolger van “de Suvering”!

Maar even beginnen met een waarschuwing, dit artikel bevat spoilers over de voorstelling, dus als je nog moet gaan en niet wilt weten waar het stuk over gaat (of eindigt), lees dan vooral niet verder!

Ik had al een kaartje voor de voorstelling van 17 september gekocht, maar omdat op 6 september de voorstelling na de pauze afgelast is wegens regen, die verplaatst werd naar 8 september, kon ik een kaartje overkopen van iemand die op deze dag niet meer kon. Dus zowel op 8 als 17 september heb ik de voorstelling bezocht in de “notaristuin” in Jorwert. Op 8 september was het weiland nog te nat, we parkeerden daarom allemaal in de berm aan de kant van de weg, de 17e kon er wel in het weiland geparkeerd worden.

Op 8 september duurde het nogal even (in de rij staan), voordat we op de tribune konden/mochten gaan zitten. De 17e had ik het gevoel dat we eerder door konden lopen. Ook zat deze keer de Harmonie uit Weidum op het podium wat nummers te spelen, leuk! Een collega vroeg me wat een “iepenloftspul” eigenlijk was, ik/andere collega’s hebben het omschreven als een soort musical in de open lucht.

Hoofdrolspeelster Micha Millner (gespeeld door Anke Boersma) is de alleenstaande moeder die blind wordt, haar zoontje heeft dezelfde ziekte, maar kan door een operatie genezen worden. Ze doet dus alles om dat geld bij elkaar te sparen. Omdat ze zich schaamt (als je weet dat je kind ook blind wordt, waarom krijg je dan een kind) heeft ze de smoes dat het geld naar haar oom Mort van Hollum gaat, musicalster, die versleten heupen heeft. De voorstelling begint met Micha die ondervraagd wordt door officier van justitie Daniël Worth (gespeeld door Jan Haakma) omdat ze iets gedaan heeft. Hoe dat allemaal gegaan is en wat er gebeurd is, daar komen we tijdens de voorstelling achter.

We zien Micha aan het werk in de fabriek (waarbij het vaak fout gaat omdat ze weinig ziet), ze wel elk kwartaal een ogentest moet doen, maar met een ezelsbruggetje onthoudt waar welke letters staan, haar baas Sam Baker (mijn neef Jorrit) haar de hand boven het hoofd probeert te houden, maar uiteindelijk van hogerhand toch de opdracht krijgt om haar te ontslaan. Die tevens de leider van het musicalclubje is waarbij Micha de hoofdrol heeft, maar doordat ze altijd wat aan het wegdromen is die rol kwijt raakt en de rol van non op zich mag nemen. Hoe ze met haar vriendin Mell Rose (gespeeld door Sjoukje Jager) na de tijd altijd naar de film gaat, altijd dezelfde, omdat ze nog weet hoe die gaat, haar vriendin dan beschrijft wat er op het scherm gebeurt (en een andere bezoeker zich ergert aan hun gepraat door de film kwaad wegloopt). Hoe ze een gesprek heeft met Jack Lake (gespeeld door Wim van der Laan) waarvan ze het huisje huurt. Hij zit in de knoei omdat zijn vrouw Jasmin (gespeeld door Marieke Glazema) een gat in de hand heeft, hij heeft dringend geld nodig om de gaten te stoppen. Niet dat dat zal helpen, want er zullen weer nieuwe tekorten ontstaan. Micha vindt het rot voor hem en vertelt hem ook het geheim van het opgespaarde geld voor de operatie. Op het moment dat ze al het geld heeft en belt om de afspraak te maken, neemt Jack met pijn in het hart de koektrommel met het geld mee. Micha voelt dat de koektrommel er niet meer staat en weet dat Jack hem meegenomen heeft en gaat naar het huis van de buren om de trommel met geld terug te halen. Jack heeft zijn vrouw verteld dat Micha hem probeerde te verleiden, wil de trommel niet teruggeven, bij de worsteling (hij is politieman en heeft een pistool) gaat het pistool af en wordt Jack geraakt. Hij wil niet langer door en smeekt Micha om hem neer te schieten, roept dat ze een slechte moeder is om haar emoties op te laten spelen, waardoor ze nog een aantal maal schiet en Jack overlijdt.

Tijd voor de pauze… Toen de voorstelling begon was het licht, nu aan het einde van het eerste deel is het donker. En je hebt het nu pas door, omdat je ademloos de voorstelling volgt. Wat gebeurt er. De muziek en dans tussendoor (wat kan Micha goed zingen én dansen), prima muzikanten. Het gestuntel van Toby Grey (gespeeld door Sjoerd van Beem) die verliefd op Micha is. De grappen tussendoor.

In het tweede deel zien we hoe Toby haar ophaalt, ze het geld aflevert bij de kliniek voor de operatie en zegt dat “Mort van Hollum” zich zal melden. Na een uur rijden gaan ze naar de repetitie van het musicalclubje waar ze opgepakt wordt. We krijgen de rechtzaak waarbij ze schuldig bevonden wordt. Ook musicalster Mort van Hollum (gespeeld door Raymond Guzman) wordt opgeroepen en geeft aan dat hij geen familie is, haar niet kent en ook geen geld ontvangen heeft. Vervolgens zit ze in een kleine cel te wachten tot het vonnis voltrokken wordt. Haar vriendin Mell wil haar nog redden, maar ze wil dat het geld gebruikt wordt voor de operatie van haar zoon, niet voor een advocaat. Zo geschiede, de operatie lukt. En zo wordt uiteindelijk het vonnis voltrokken (nadat ze 107 stappen vanuit de cel naar de galg heeft gelopen).

Deze voorstelling is gebaseerd op Dancer in the Dark (link) en bevat nummers gezongen door Björk. Ik ken alleen de nummers Human Behaviour en It’s oh so quiet en eerlijk gezegd heb ik weinig met die muziek. Dus hierbij een groot compliment voor mijn neef Jorrit dat ik alle nummers die gespeeld/gezongen worden wél kon waarderen. In het nummer net voor de pauze (of was het nu erna?) meende ik dat ik er een bepaalde Björk-sound in kon herkennen. En het nummer van de 107 stappen, als ze met de bewaker naar de galg loopt en hij hardop de passen telt en zij bepaalde nummers eruit licht, top.

Hoewel Micha dé hoofdrol heeft zijn alle spelers goed. Is die “Mort van Hollum” een echte Engelsman? Want bij veel Nederlanders kun je aan hun Engelse spraak horen dat het niet hun “memmetaal” is, bij hem was dit absoluut niet het geval! Humoristisch, aangrijpend, muzikaal. Een prachtige voorstelling. Zelfs als je de voorstelling een 2e keer ziet en de verrassing weg is, blijft het een boeiend spektakel.

Geen minpuntjes dan Hornstra? Nou ja, ééntje dan. Het einde. Het originele einde van Dancer in de Dark is gevolgd, dus aan het einde wordt alles donker en weet je dat de hoofdrolspeelster opgehangen is. Het blijft dan ook lang stil voor het applaus begint, want iedereen denkt “is dit het nu”, “komt er nog wat”? Want 9 van de 10 bezoekers hopen op een happy end en dat is het in dit geval niet, niet zoals het nu eindigt. Je stuurt nu mensen met een licht teleurgesteld gevoel/brok in de keel weer naar huis. Was er een escape mogelijk geweest? Jack had het er al over dat hij zichzelf voor zijn “kop” zou gaan schieten. Uiteindelijk durfde hij dat niet, maar had hij niet alvast een afscheidsbrief geschreven die heel toevallig gevonden wordt? Of voelde officier van Justitie Daniël toch niet lichte twijfel en is hij zijn eigen bewering “gelukkig huwelijk, geen geldzorgen” nog eens gaan napluizen en tot de conclusie gekomen dat het financiële plaatje helemaal niet zo rooskleurig is? Of had misschien het eerste en tweede deel helemaal omgedraaid moeten worden? Waren we begonnen bij een neergeschoten Jack, Micha die met Toby mee rijdt en uiteindelijk dat alles donker wordt: pauze. Na de pauze zouden we wederom in het donker zitten en zou Jack in het donker uitspreken: “Micha is no dea, jim hawwe fragen oer hoe’t it sa kaam is, we gjin derom no werom yn de tiid, werom nei it moment dat se ûnderfrege wurdt troch de officier fan justysje”. En zouden we vervolgens beginnen met wat nu het eerste deel was. Dit eind zou eindigen met de dood van Jack, ook sneu natuurlijk, maar minder ingrijpend dan de dood van onze geliefde hoofdspeelster. Flashbacks zijn niet altijd de oplossing (de serie Lost begon uiteindelijk behoorlijk verwarrend te worden), maar ik denk dat het hier het stuk wat zou verzachten.

Na de tijd nog even een biertje gedronken (het viel me op dat weinig publiek bleef hangen na de tijd, spijtig). En voor de mensen die gaan en dit toch gelezen hebben, een plaid/deken en warme kleding is geen luxe! Ik had mijn dikke leren jas aan, maar kreeg in de 2e helft toch behoorlijk koude handen/voeten. Gelukkig hebben we het droog gehouden.

Twaalf september viel op een donderdag, in mijn 2e vakantieweek. Om 15.00 uur stap ik in de auto, Tomtom opstarten, eerst naar het tankstation de tank vol gooien, rond 15.30 uur rij ik naar Amsterdam. Het rijdt allemaal prima door, dus om 16.45 uur sta ik op parkeerterrein P2. In het zonnetje. Wat een verschil met gisteren, toen het de hele dag regende. Het spijkerjack kan omgebonden worden, ook bij BACO is het nog rustig. Een “grote bier” en vervolgens buiten onder de parasol “mensen kijken”. Want als je in de zaal staat geldt: wie het eerst komt, heeft het beste plekje. Dus daar staan al mensen voor de deuren te wachten. Iemand met blauw haar. Een jongedame met een kort rokje en zulke lange benen dat mijn eerste gedachte is “wat een stelten”. Jong en oud, ook flink wat kinderen met hun ouders, dat heb ik bij de andere concerten niet echt gezien. Aan de tafel waar ik sta komt een dame staan die uit de buurt komt, bij het Goffertpark had ze niet zo’n geweldige plek, omdat ze niet zo groot was kon ze weinig van de show zien, dus omdat ze gisteren jarig was heeft ze zichzelf getrakteerd op een VIP-kaartje. Daarbij krijg je een MUSE lunchbox (die had ze al naar de auto gebracht), maar kon/mocht nog niet naar binnen omdat ze met de soundcheck bezig waren. Ook komen er nog 3 Groningers aan ons tafeltje staan die met de auto afgereisd zijn. Als de show afgelopen is, is er geen trein meer die naar het noorden reist, op zich wel jammer, anders had ik best met de trein kunnen/willen gaan.

Het is gezellig, dus ik neem nog een biertje en we keuvelen nog even verder. Na verloop van tijd gaat onze VIP-dame naar de ingang en naar binnen. Ik vertrek richting FEBO om nog even een kipburger weg te werken, je kunt daar heerlijk in het zonnetje zitten. Met gevulde maag een tijdje blijven zitten, daarna rustig richting de ingang gelopen. De deuren gaan om 18.30 uur open. Fouilleren, spullen in een kluisje doen, mijn oude muntjes omwisselen voor nieuwe en naar de eerste verdieping. Sanitaire stop, bij de La Place nog even een baquette met beenham en vervolgens met een Radler naar mijn zitplaats. Vak 102, 4e rij en een mooie “hoekplaats”. Prima zicht op het podium! Notitieblokje erbij gepakt en mijn planning voor de komende weken uitgewerkt.

Om 19.30 uur speelt het voorprogramma, Des Rocs. Deze nummers kunnen me niet echt boeien, maar als “oud-drummer” ben ik altijd geïnteresseerd in het slagwerk, vanaf mijn plek kan ik prima zien en horen hoe de slagwerker het er vanaf brengt. Top! Dit duurt tot 20.15 uur, pauze tot 20.45 uur. Eerst nog even een sanitaire stop, nog een Radler en terug naar mijn plek. Op de muziek wordt overal in het publiek met het lichtje op de telefoon mee bewogen.

We gaan los! Zanger Matt Bellamy heeft een bril op met lichtjes, een groep dansers/muzikanten met schuiftrombones doen een choreografie op het podium bij het nummer Algorithm (alternatieve versie, want aan het eind van de show komt dit nummer nogmaals in de originele versie voorbij). Waarbij ik denk “dit nummer hebben we toch al gehad?”. Beelden op de schermen, vette lasers, dan weer eens een stuk rustiger op een uitlopend deel van het podium waar op een piano en geïmproviseerd drumstel gespeeld wordt. Waarbij een flinke hoeveelheid confetti wordt gedropt en aan het einde een joekel van een robot / skelethoofd met handen op het podium staat. Imposant! Maar naast al dat visuele “gedoe” gaat het uiteindelijk om de muziek en die is prima. Supermassive Black Hole, Madness, Knights of Cydonia, Uprising, Plug in Baby en natuurlijk nog ander werk. Top-concert!

Rond 22.45 uur is het concert afgelopen. Omdat het meestal druk is op het parkeerterrein nog maar even een broodje kaas gekocht en rustig opgegeten. Jas en pet uit het kluisje, door naar P2. Daar zie ik het al: allemaal brandende achterlichten, dus eerst maar een half uurtje in de auto blijven zitten, daarna achteraan gesloten in de rij. Heen via de polder, terug via de Afsluitdijk. Rond 1.30 uur ben ik weer thuis.

Livecrowdnl heeft de playlist via Spotify online gezet: link.
RTL Boulevard, foto’s van William Rutten: link.
Recensie van Lust for Life: link.
Foto’s staan hier: album.