post-header-photo

Iepenloftspul Jorwert 2019: Stjer yn it tsjuster

Maar even beginnen met een waarschuwing, dit artikel bevat spoilers over de voorstelling, dus als je nog moet gaan en niet wilt weten waar het stuk over gaat (of eindigt), lees dan vooral niet verder!

Ik had al een kaartje voor de voorstelling van 17 september gekocht, maar omdat op 6 september de voorstelling na de pauze afgelast is wegens regen, die verplaatst werd naar 8 september, kon ik een kaartje overkopen van iemand die op deze dag niet meer kon. Dus zowel op 8 als 17 september heb ik de voorstelling bezocht in de “notaristuin” in Jorwert. Op 8 september was het weiland nog te nat, we parkeerden daarom allemaal in de berm aan de kant van de weg, de 17e kon er wel in het weiland geparkeerd worden.

Op 8 september duurde het nogal even (in de rij staan), voordat we op de tribune konden/mochten gaan zitten. De 17e had ik het gevoel dat we eerder door konden lopen. Ook zat deze keer de Harmonie uit Weidum op het podium wat nummers te spelen, leuk! Een collega vroeg me wat een “iepenloftspul” eigenlijk was, ik/andere collega’s hebben het omschreven als een soort musical in de open lucht.

Hoofdrolspeelster Micha Millner (gespeeld door Anke Boersma) is de alleenstaande moeder die blind wordt, haar zoontje heeft dezelfde ziekte, maar kan door een operatie genezen worden. Ze doet dus alles om dat geld bij elkaar te sparen. Omdat ze zich schaamt (als je weet dat je kind ook blind wordt, waarom krijg je dan een kind) heeft ze de smoes dat het geld naar haar oom Mort van Hollum gaat, musicalster, die versleten heupen heeft. De voorstelling begint met Micha die ondervraagd wordt door officier van justitie Daniël Worth (gespeeld door Jan Haakma) omdat ze iets gedaan heeft. Hoe dat allemaal gegaan is en wat er gebeurd is, daar komen we tijdens de voorstelling achter.

We zien Micha aan het werk in de fabriek (waarbij het vaak fout gaat omdat ze weinig ziet), ze wel elk kwartaal een ogentest moet doen, maar met een ezelsbruggetje onthoudt waar welke letters staan, haar baas Sam Baker (mijn neef Jorrit) haar de hand boven het hoofd probeert te houden, maar uiteindelijk van hogerhand toch de opdracht krijgt om haar te ontslaan. Die tevens de leider van het musicalclubje is waarbij Micha de hoofdrol heeft, maar doordat ze altijd wat aan het wegdromen is die rol kwijt raakt en de rol van non op zich mag nemen. Hoe ze met haar vriendin Mell Rose (gespeeld door Sjoukje Jager) na de tijd altijd naar de film gaat, altijd dezelfde, omdat ze nog weet hoe die gaat, haar vriendin dan beschrijft wat er op het scherm gebeurt (en een andere bezoeker zich ergert aan hun gepraat door de film kwaad wegloopt). Hoe ze een gesprek heeft met Jack Lake (gespeeld door Wim van der Laan) waarvan ze het huisje huurt. Hij zit in de knoei omdat zijn vrouw Jasmin (gespeeld door Marieke Glazema) een gat in de hand heeft, hij heeft dringend geld nodig om de gaten te stoppen. Niet dat dat zal helpen, want er zullen weer nieuwe tekorten ontstaan. Micha vindt het rot voor hem en vertelt hem ook het geheim van het opgespaarde geld voor de operatie. Op het moment dat ze al het geld heeft en belt om de afspraak te maken, neemt Jack met pijn in het hart de koektrommel met het geld mee. Micha voelt dat de koektrommel er niet meer staat en weet dat Jack hem meegenomen heeft en gaat naar het huis van de buren om de trommel met geld terug te halen. Jack heeft zijn vrouw verteld dat Micha hem probeerde te verleiden, wil de trommel niet teruggeven, bij de worsteling (hij is politieman en heeft een pistool) gaat het pistool af en wordt Jack geraakt. Hij wil niet langer door en smeekt Micha om hem neer te schieten, roept dat ze een slechte moeder is om haar emoties op te laten spelen, waardoor ze nog een aantal maal schiet en Jack overlijdt.

Tijd voor de pauze… Toen de voorstelling begon was het licht, nu aan het einde van het eerste deel is het donker. En je hebt het nu pas door, omdat je ademloos de voorstelling volgt. Wat gebeurt er. De muziek en dans tussendoor (wat kan Micha goed zingen én dansen), prima muzikanten. Het gestuntel van Toby Grey (gespeeld door Sjoerd van Beem) die verliefd op Micha is. De grappen tussendoor.

In het tweede deel zien we hoe Toby haar ophaalt, ze het geld aflevert bij de kliniek voor de operatie en zegt dat “Mort van Hollum” zich zal melden. Na een uur rijden gaan ze naar de repetitie van het musicalclubje waar ze opgepakt wordt. We krijgen de rechtzaak waarbij ze schuldig bevonden wordt. Ook musicalster Mort van Hollum (gespeeld door Raymond Guzman) wordt opgeroepen en geeft aan dat hij geen familie is, haar niet kent en ook geen geld ontvangen heeft. Vervolgens zit ze in een kleine cel te wachten tot het vonnis voltrokken wordt. Haar vriendin Mell wil haar nog redden, maar ze wil dat het geld gebruikt wordt voor de operatie van haar zoon, niet voor een advocaat. Zo geschiede, de operatie lukt. En zo wordt uiteindelijk het vonnis voltrokken (nadat ze 107 stappen vanuit de cel naar de galg heeft gelopen).

Deze voorstelling is gebaseerd op Dancer in the Dark (link) en bevat nummers gezongen door Björk. Ik ken alleen de nummers Human Behaviour en It’s oh so quiet en eerlijk gezegd heb ik weinig met die muziek. Dus hierbij een groot compliment voor mijn neef Jorrit dat ik alle nummers die gespeeld/gezongen worden wél kon waarderen. In het nummer net voor de pauze (of was het nu erna?) meende ik dat ik er een bepaalde Björk-sound in kon herkennen. En het nummer van de 107 stappen, als ze met de bewaker naar de galg loopt en hij hardop de passen telt en zij bepaalde nummers eruit licht, top.

Hoewel Micha dé hoofdrol heeft zijn alle spelers goed. Is die “Mort van Hollum” een echte Engelsman? Want bij veel Nederlanders kun je aan hun Engelse spraak horen dat het niet hun “memmetaal” is, bij hem was dit absoluut niet het geval! Humoristisch, aangrijpend, muzikaal. Een prachtige voorstelling. Zelfs als je de voorstelling een 2e keer ziet en de verrassing weg is, blijft het een boeiend spektakel.

Geen minpuntjes dan Hornstra? Nou ja, ééntje dan. Het einde. Het originele einde van Dancer in de Dark is gevolgd, dus aan het einde wordt alles donker en weet je dat de hoofdrolspeelster opgehangen is. Het blijft dan ook lang stil voor het applaus begint, want iedereen denkt “is dit het nu”, “komt er nog wat”? Want 9 van de 10 bezoekers hopen op een happy end en dat is het in dit geval niet, niet zoals het nu eindigt. Je stuurt nu mensen met een licht teleurgesteld gevoel/brok in de keel weer naar huis. Was er een escape mogelijk geweest? Jack had het er al over dat hij zichzelf voor zijn “kop” zou gaan schieten. Uiteindelijk durfde hij dat niet, maar had hij niet alvast een afscheidsbrief geschreven die heel toevallig gevonden wordt? Of voelde officier van Justitie Daniël toch niet lichte twijfel en is hij zijn eigen bewering “gelukkig huwelijk, geen geldzorgen” nog eens gaan napluizen en tot de conclusie gekomen dat het financiële plaatje helemaal niet zo rooskleurig is? Of had misschien het eerste en tweede deel helemaal omgedraaid moeten worden? Waren we begonnen bij een neergeschoten Jack, Micha die met Toby mee rijdt en uiteindelijk dat alles donker wordt: pauze. Na de pauze zouden we wederom in het donker zitten en zou Jack in het donker uitspreken: “Micha is no dea, jim hawwe fragen oer hoe’t it sa kaam is, we gjin derom no werom yn de tiid, werom nei it moment dat se ûnderfrege wurdt troch de officier fan justysje”. En zouden we vervolgens beginnen met wat nu het eerste deel was. Dit eind zou eindigen met de dood van Jack, ook sneu natuurlijk, maar minder ingrijpend dan de dood van onze geliefde hoofdspeelster. Flashbacks zijn niet altijd de oplossing (de serie Lost begon uiteindelijk behoorlijk verwarrend te worden), maar ik denk dat het hier het stuk wat zou verzachten.

Na de tijd nog even een biertje gedronken (het viel me op dat weinig publiek bleef hangen na de tijd, spijtig). En voor de mensen die gaan en dit toch gelezen hebben, een plaid/deken en warme kleding is geen luxe! Ik had mijn dikke leren jas aan, maar kreeg in de 2e helft toch behoorlijk koude handen/voeten. Gelukkig hebben we het droog gehouden.